Czym zajmuje się neurolog dziecięcy

Neurolog dziecięcy to lekarz specjalista, który diagnozuje i leczy dzieci i młodzież z zaburzeniami układu nerwowego. Problemy te obejmują stany takie jak epilepsja, bóle głowy, mózgowe porażenie dziecięce, zaburzenia
snu, ADHD, czy rzadsze, ale poważne stany, jak choroby neurodegeneracyjne, guzy mózgu, choroby metaboliczne czy zespoły genetyczne. Neurolog dziecięcy może pracować zarówno w środowisku szpitalnym, gdzie zajmuje się pacjentami w ostrej fazie choroby, jak i w praktyce ambulatoryjnej, gdzie prowadzi leczenie przewlekłych chorób neurologicznych i monitoruje rozwój neurologiczny swoich pacjentów.

Szkolenie specjalizacyjne neurologa dziecięcego

W Polsce, specjalizacja z neurologii dziecięcej trwa 5 lat i obejmuje teoretyczne oraz praktyczne aspekty neurologii ogólnej i dziecięcej. Lekarze kształcący się na neurologów dziecięcych muszą nabyć umiejętności
diagnostyczne i terapeutyczne niezbędne do prawidłowego rozpoznawania i leczenia schorzeń neurologicznych u dzieci. Szkolenie obejmuje pracę pod nadzorem doświadczonych specjalistów, udział w konferencjach klinicznych, a także naukę poprzez udział w procedurach diagnostycznych i terapeutycznych.

Podczas specjalizacji, lekarze poznają szeroki zakres chorób neurologicznych u dzieci, począwszy od najczęstszych, jak epilepsja, migrena, mózgowe porażenie dziecięce, przez zaburzenia rozwojowe, takie jak zaburzenia
ze spektrum autyzmu, zaburzenia rozwoju motorycznego czy zaburzenia uczenia się, aż po rzadsze stany, jak choroby genetyczne i metaboliczne czy choroby neurodegeneracyjne.

W ramach specjalizacji, lekarze uczą się interpretacji badań neuroobrazowych (MRI, CT, USG), przeprowadzania i interpretacji badań neurofizjologicznych, takich jak EEG (elektroencefalografia) czy EMG (elektromiografia), oraz rozwijają umiejętności w zakresie diagnostyki genetycznej i molekularnej.

Praktyka zawodowa neurologów dziecięcych

Lekarze neurolodzy dziecięcy mogą praktykować zarówno w lecznictwie szpitalnym jak i w poradniach. W praktyce szpitalnej, neurolog dziecięcy często zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem dzieci z ostrymi stanami neurologicznymi, takimi jak napady padaczkowe, ostry stan zapalny mózgu czy rdzenia kręgowego, urazy głowy, czy nagłe wystąpienie objawów neurologicznych. Zajmuje się także prowadzeniem i koordynacją leczenia dzieci z przewlekłymi chorobami neurologicznymi, wymagającymi stałej opieki i monitorowania. Oddziały neurologiczne znajdują się z reguły w dużych miastach. W Warszawie oddział neurologii dziecięcej prowadzi m,in, Dziecięcy Szpital Kliniczny znajdujący się nieopodal naszej poradni przy ul. Żwirki i Wigury, Instytut Matki i Dziecka przy ul. Kasprzaka, szpital dziecięcy przy ul. Niekłańskiej a także Centrum Zdrowia Dziecka.

Praktyka ambulatoryjna neurologa dziecięcego obejmuje przede wszystkim prowadzenie dzieci z przewlekłymi chorobami neurologicznymi. Neurolog dziecięcy w warunkach ambulatoryjnych zajmuje się również diagnozowaniem i leczeniem stanów, które nie wymagają hospitalizacji, ale które mogą powodować istotne problemy w funkcjonowaniu dziecka, takie jak migrena, zaburzenia snu, ADHD, trudności w nauce czy zmiany w zachowaniu. Neurolog dziecięcy przeprowadza także regularne badania kontrolne dzieci z przewlekłymi chorobami neurologicznymi, ocenia efekty leczenia i wprowadza ewentualne modyfikacje terapii.

Diagnozowanie schorzeń neurologicznych u dzieci

Zaburzenia układu nerwowego u dzieci obejmują szeroki zakres stanów i chorób, począwszy od powszechnych dolegliwości, takich jak migrena, aż po rzadkie i złożone zaburzenia genetyczne czy neurodegeneracyjne. Neurolog dziecięcy musi być w stanie zarówno zdiagnozować, jak i odpowiednio leczyć te stany, korzystając z najnowszych osiągnięć nauki i medycyny. Często skuteczne leczenie wymaga interdyscyplinarnego podejścia i bliskiej współpracy z innymi specjalistami, takimi jak pediatrzy, genetycy, psycholodzy, logopedzi czy fizjoterapeuci.

Nie tylko choroby, ale także objawy neurologiczne, takie jak bóle głowy, szumy uszne, utrata równowagi, problemy ze snem, trudności w nauce czy zmiany w zachowaniu, mogą stanowić istotne wyzwanie kliniczne w neurologii dziecięcej. Te problemy mogą mieć podłoże neurologiczne i wymagać interwencji neurologa dziecięcego.

Jednym z najważniejszych aspektów pracy neurologa dziecięcego jest ocena rozwoju neurologicznego dziecka. Rozwój neurologiczny jest złożonym procesem, który obejmuje wiele różnych dziedzin, takich jak rozwój motoryczny, rozwój mowy i języka, rozwój społeczny i emocjonalny oraz rozwój poznawczy. Wszelkie opóźnienia lub zaburzenia w tych obszarach mogą być oznaką problemów neurologicznych, które wymagają oceny i interwencji.

Problemy neurologiczne diagnozowane w różnych grupach wiekowych

U niemowląt, jednym z najczęstszych problemów, z którymi neurolog dziecięcy może się spotkać, są zaburzenia napięcia mięśniowego. Mogą one mieć różne przyczyny, takie jak wrodzone wady układu nerwowego, uszkodzenia mózgu w okresie okołoporodowym, czy zaburzenia genetyczne. Napięcie mięśniowe u niemowląt jest ważnym wskaźnikiem ich rozwoju neurologicznego. W zależności od kontekstu, zwiększone napięcie mięśniowe może wskazywać na spastyczność związaną z mózgowym porażeniem dziecięcym, natomiast obniżone napięcie mięśniowe może sugerować hipotonię, która może występować w wielu stanach, takich jak zespół Downa czy zaburzenia spektrum autyzmu.

W starszym wieku dziecięcym, często spotykanymi problemami neurologicznymi są bóle głowy i migreny, epilepsja, ADHD (zaburzenie hiperkinetyczne z deficytem uwagi), a także zaburzenia rozwoju motorycznego i
koordynacji, jak np. zaburzenia koordynacji ruchowej (DCD).

U młodzieży, często spotykane są stany lękowe i depresja, które choć zaliczane do zaburzeń psychiatrycznych, mogą mieć podłoże neurologiczne i wymagać interwencji neurologa. Epilepsja, migrena, oraz zaburzenia snu to również częste problemy neurologiczne w tym wieku.

W każdej z tych grup wiekowych, neurolog dziecięcy może również zetknąć się z rzadszymi, ale poważnymi stanami, takimi jak choroby neurodegeneracyjne, guzy mózgu, czy zespoły genetyczne prowadzące do zaburzeń rozwoju neurologicznego.

Współpraca z innymi specjalistami, badania diagnostyczne

W zależności od wieku dziecka, rodzaju schorzenia i stopnia jego zaawansowania, neurolog dziecięcy może skierować dziecko do dalszych badań diagnostycznych, takich jak badania neuroobrazowe czy testy genetyczne, oraz zalecić odpowiednie formy terapii, które mogą obejmować leki, terapię behawioralną, terapię mowy, fizjoterapię, a w niektórych przypadkach nawet interwencje chirurgiczne. W każdym przypadku, celem jest zapewnienie dziecku jak najlepszej opieki i wsparcia, które pozwolą mu rozwijać się i funkcjonować na najwyższym możliwym poziomie.

Rola neurologa w kwalifikacji do szczepień

W Polsce neurolog dziecięcy może pełnić rolę w kwalifikacji pacjentów do szczepień, szczególnie w kontekście szczepień skojarzonych. Szczepionki skojarzone to takie, które zawierają antygeny więcej niż jednej
choroby i umożliwiają jednoczesne zaszczepienie przeciwko kilku chorobom. W polskim systemie zdrowotnym są one refundowane tylko przy określonych wskazaniach medycznych.

W praktyce większość dzieci jest kwalifikowana do szczepień przez pediatrów. Jednak w przypadku dzieci z określonymi schorzeniami neurologicznymi może być wymagana konsultacja z neurologiem dziecięcym . W
niektórych sytuacjach neurolog dziecięcy może zalecić odroczenie szczepienia lub dostosowanie schematu szczepień do indywidualnej sytuacji dziecka.

Na przykład dziecko, które miało niedawno napad padaczkowy, może wymagać odroczenia szczepienia, aż jego stan zdrowia się ustabilizuje. W przypadku dzieci z niektórymi zaburzeniami genetycznymi lub metabolicznymi, które mogą zwiększać ryzyko powikłań po szczepieniu, neurolog dziecięcy może również doradzić najbezpieczniejszy schemat szczepień.

Każdorazowo pacjent zgłaszający się z potrzebą kwalifikacji do szczepienia skojarzonego jest wszechstronnie badany neurologicznie a z rodzicami neurolog przeprowadza wywiad w celu poznania powodu wizyty, wychwycenia nieprawidłowości i przedstawienia zaleceń.

Warto zaznaczyć, że neurolog dziecięcy nie jest upoważniony do kwalifikowania do szczepień skojarzonych dzieci bez dysfunkcji neurologicznych.

Zaznaczmy, że szczepienia są bezpieczne dla większości dzieci, a korzyści płynące ze szczepień, takie jak ochrona przed poważnymi chorobami zakaźnymi, przewyższają ryzyko powikłań. Konsultacja z neurologiem
dziecięcym w kontekście szczepień jest zazwyczaj potrzebna tylko w przypadku dzieci z określonymi schorzeniami neurologicznymi.

Podsumowanie

Podsumowując, neurolog dziecięcy to niezwykle ważna rola w służbie zdrowia, która wymaga głębokiej wiedzy i umiejętności w diagnostyce i leczeniu zaburzeń neurologicznych u dzieci. To wyjątkowo złożona i wymagająca dziedzina medycyny, która ma na celu poprawę jakości życia i zdrowia neurologicznego najmłodszych pacjentów.

 W Gustav – Children’s Clinic pacjentów z porblemami neurologicznymi przyjmują neurolożki dziecięce: dr Milena Franckiewicz i dr Sylwia Czarnecka.