Plecy okrągłe u dziecka – jak zapobiegać i leczyć kifozę?

Plecy okrągłe u dziecka – jak zapobiegać i leczyć kifozę?

Nadmierna kifoza charakteryzuje się zbyt dużym wygięciem kręgosłupa opisywanym jako okrągłe plecy u dziecka. Choroba dotyczy najczęściej nadmiernej kifozy piersiowej, a rzadziej zmniejszonej lordozy lędźwiowej lub obydwu nieprawidłowości równocześnie. Kifoza młodzieńcza, czyli choroba Scheuermanna, dotyka dzieci (częściej chłopców) w okresie pokwitania, a jej objawy zazwyczaj nie są bardzo nasilone. Odpowiednio wczesne rozpoznanie i wdrożenie właściwego leczenia pozwala w stosunkowo krótkim czasie na zniwelowanie dolegliwości.

Czego się dowiesz z artykułu:

• Jakie są przyczyny i objawy kifozy?
• Jak zapobiegać chorobie Scheuermanna?
• Na czym polega leczenie kifozy młodzieńczej?

Co to jest choroba Scheuermanna?

Kręgosłup każdego zdrowego człowieka posiada naturalne krzywizny, czyli wygięcia: do tyłu w odcinku piersiowym (kifoza piersiowa) i krzyżowym (kifoza krzyżowa) oraz do przodu w odcinku szyjnym (lordoza szyjna) i lędźwiowym (lordoza lędźwiowa).

W przebiegu choroby Scheuermanna dochodzi do pogłębienia kifozy piersiowej, czyli nadmiernego wygięcia piersiowego odcinka kręgosłupa, czego efektem są plecy wyraźnie zaokrąglone, określane również jako “garbate".

Nierozpoznana i nieleczona kifoza młodzieńcza może stopniowo prowadzić do zaburzeń rozwoju kręgów i ich deformacji (tzw. sklinowacenia kręgów). W ciągu kilku lat i pop zakończeniu okresu dorastania zmiany stają się nieodwracalne.

Przyczyny kifozy młodzieńczej

Przyczyny rozwoju nadmiernej kifozy młodzieńczej nie są znane. Specjaliści wskazują na wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia choroby Scheuermanna u dzieci, których rodzeństwo, rodzice czy dziadkowie borykali się z nadmierną kifozą.

Kifoza młodzieńcza dotyczy około 4-8% nastolatków i częściej dotyka chłopców. Stwierdzono zależność między wzrostem chłopców a ryzykiem rozwinięcia ciężkiej postaci choroby Scheuermanna – im wyższy nastolatek, tym wyższe ryzyko rozwoju zaawansowanej kifozy młodzieńczej.

Inne rodzaje nadmiernej kifozy mogą mieć podłoże psychologiczne (tzw. kifoza wstydliwa – zaokrąglanie pleców w celu ukrycia zmian wyglądu dojrzewającego ciała, rosnących piersi u dziewcząt, wysokiego wzrostu u chłopców), być efektem długotrwałej nieprawidłowej postawy ciała (np. podczas siedzenia), bądź skutkiem urazów kręgosłupa, różnego rodzaju infekcji lub wad wrodzonych.

Objawy kifozy młodzieńczej

Głównym objawem kifozy młodzieńczej jest powiększające się zniekształcenie pleców, które stają się zaokrąglone i “garbate". Nieprawidłowość najłatwiej zauważyć obserwując postawę dziecka z boku. Nastolatek może mieć stale wysuniętą do przodu głowę i barki, zaokrąglone ramiona i pochylony do przodu tułów, a także poruszać się w sposób wskazujący na usztywnienie kręgosłupa.

Do widocznych gołym okiem objawów choroby Scheuermanna mogą z czasem dołączyć kolejne symptomy:

• dolegliwości bólowe – w obrębie kręgosłupa oraz promieniujące (np. bóle głowy), umiarkowane bóle mogą nasilać się podczas aktywności fizycznej
• ogólne zmęczenie i rozbicie
• osłabienie mięśni grzbietu i przykurcze mięśni klatki piersiowej
• w skrajnych przypadkach może dojść do zaburzeń oddychania (z powodu deformacji klatki piersiowej) oraz zaburzeń neurologicznych (z powodu ucisku rdzenia kręgowego)

Zdarza się, że choroba Scheuermanna przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo, a o fakcie, że przeszliśmy ją w młodości dowiadujemy się przypadkowo, podczas badania kręgosłupa z innych powodów (np. w ramach badań profilaktycznych).

Profilaktyka kifozy – zapobieganie chorobie Scheuermanna

Brak wiedzy na temat bezpośrednich przyczyn rozwoju choroby Scheuermanna sprawia, że nie można wskazać konkretnych działań profilaktycznych, których celem byłoby zmniejszanie ryzyka wystąpienia nadmiernej kifozy młodzieńczej.

W związku z powyższym zaleca się standardowe działania profilaktyczne, które obejmują prowadzenie zdrowego trybu życia w zakresie prawidłowo zbilansowanej diety oraz aktywności fizycznej. W ramach zapobiegania chorobie Scheuermanna, podobnie jak w profilaktyce wad postawy, należy również zadbać o prawidłową postawę siedzącą (podczas nauki, grania na komputerze) oraz stosować reguły dotyczące odpowiedniego noszenia szkolnego plecaka (z nieprzekraczaniem maksymalnego dopuszczalnego obciążenia).

Leczenie kifozy młodzieńczej

Leczenie kifozy młodzieńczej należy rozpocząć jak najwcześniej, zanim dojdzie do utrwalania nieprawidłowości. O przebiegu leczenia decyduje ortopeda dziecięcy – skierowanie do poradni ortopedycznej może wystawić pediatra lub lekarz rodzinny.

W ramach rozpoznania choroby Scheuermanna lekarz przeprowadza wywiad i badania fizykalne oraz kieruje pacjenta na badanie RTG kręgosłupa. W zaawansowanych przypadkach choroby konieczne może być przeprowadzenie dodatkowo rezonansu magnetycznego kręgosłupa.

Podstawową metodą leczenia w chorobie Scheuermanna jest rehabilitacja, czyli specjalnie opracowane ćwiczenia na okrągłe plecy u dziecka. Ich celem jest wzmacnianie gorsetu mięśniowego oraz wypracowywanie prawidłowej postawy.

W razie potrzeby włączane jest leczenie farmakologiczne, którego celem jest uśmierzanie bólu i działanie przeciwzapalne. Istotnym elementem leczenia kifozy młodzieńczej jest również stosowanie wysokiej jakości materaca do spania, dopasowanie wysokości biurka i krzesła do nauki oraz dbanie o równomierne obciążanie ramion i pleców na co dzień (przede wszystkim w kontekście sposobu noszenia szkolnego plecaka).

Podsumowanie

U większości pacjentów choroba Scheuermanna przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Symptomem nadmiernej kifozy u nastolatka mogą być zaokrąglone plecy i ramiona oraz wysunięta do przodu głowa i barki. W zdecydowanej większości przypadków chorobę można opanować metodami nieinwazyjnymi, w ramach odpowiednio zaplanowanej fizjoterapii / rehabilitacji.

Podejrzewasz kifozę młodzieńczą u swojego dziecka? Zapisz się do naszego ortopedy dziecięcego, który zaleci odpowiednie leczenie i być może zaleci fizjoterapię wad postawy.

Czytaj dalej:

Przyczyny i objawy skoliozy u dzieci

Kiedy wykonywać badania ortopedyczne dziecka?

Czy niemowlę może spać na boku?