Metoda FITS – czym jest i kiedy pomaga?

Metoda FITS – czym jest?

Funkcjonalna Indywidualna Terapia Skolioz, czyli popularna wśród fizjoterapeutów metoda FITS to polskie, ustandaryzowane i uznane na całym świecie narzędzie merytoryczne służące do zapobiegania i leczenia skutków wystąpienia bocznego skrzywienia kręgosłupa (skoliozy) jak i innych wad postawy. 

Metoda FITS została powołana do życia przez dwoje doświadczonych, polskich fizjoterapeutów dr n. med. Mariannę Białek oraz dr n. o zdr. Andrzeja M’hango, specjalistę rehabilitacji ruchowej i dyplomo­wanego osteopaty. W 2004 stworzyli oni swoisty zbiór dobrych praktyk dotyczący sposobów obserwacji posturalnej i funkcjonalnej dziecka, połączonych z zestawem interwencji terapeutycznych opartych na fizjologii, anatomii i biomechanice, stosowanych zgodnie z indywidualnymi potrzebami każdego pacjenta.

Metoda FITS – na czym dokładnie polega?

Metoda Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz jest narzędziem specjalistycznym o zweryfikowanej naukowo wartości merytorycznej. Przykładem tego jest fakt, że w 2011 roku Metoda FITS została uznana i zarekomendowana przez SOSORT jako jedna z kilku Specyficznych Metod Leczenia Skolioz na świecie (PSSE – Physiotherapy Scoliosis Specific Exercises). Do tej, swoistej elitarnej grupy uznanych na całym świecie, metod leczenia zaburzeń posturalnych, zaliczają się również: metoda BSPTS (Barcelona scoliosis physical therapy school) – Hiszpania, metoda DoboMed – Polska, metoda Schroth – Niemcy, Lyon Approach- Francja, metoda SEAS (Specific exercises for adult scoliosis) – Włochy oraz Side Shift – Anglia. 

Zastosować w praktyce metodę Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz mogą tylko i wyłącznie odpowiednio wyszkoleni w tym kierunku fizjoterapeuci. Każda osoba zainteresowana poszerzeniem swojego wachlarzu wiedzy teoretycznej oraz zestawu umiejętności praktycznych o metodę FITS musi przejść wymagające, składające się z trzech części szkolenie oraz uzyskać pozytywny wynik z  teoretycznego i praktycznego egzaminu końcowego.
Samo szkolenie, jak z resztą w przypadku każdej metody fizjoterapeutycznej, jest stosowną bazą, która pozwala budować odpowiednie doświadczenie według tej sprawdzonej, uznanej na świecie koncepcji. 

Na czym zatem polega zastosowanie metody Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz w praktyce? Według informacji zawartych na oficjalnej stronie metody (https://www.fits.pl/metoda-fits/), w obszarze tego narzędzia należy wyróżnić trzy poszczególne etapy postępowania terapeutycznego: 

1. Badanie i uświadomienie pacjenta* – jednym z  kluczowych założeń metody FITS jest zaangażowanie osoby poddawanej terapii w takim zakresie, aby rozumiała jej potrzebę oraz istotę podejmowanych działań. Dzięki świadomości osoby poddanej leczeniu, istnieje większe prawdopodobieństwo zbudowania prawidłowej kontroli napięcia mięśniowego a co za tym idzie utrzymania poszczególnych elementów ciała w prawidłowej pozycji. Taki stan rzeczy może bardzo pozytywnie wpłynąć na efektywność prowadzonej terapii. 

2. Przygotowanie do korekcji: trening kontroli senso­motorycznej, usuwanie barier mięśniowo-powięzio­wych ograniczających ruch korekcyjny* – przygotowanie pacjenta do korekcji to kluczowy aspekt mający na celu zbudowanie odpowiedniej świadomości ciała pacjenta oraz niwelowanie ograniczeń ruchowych w celu zapewnienia przestrzeni na wprowadzenie korekcji posturalnej. Świadomemu ułożenia swojego ciała w przestrzeni oraz zmian w nim zachodzących pacjentowi znacznie łatwiej będzie wybudować odpowiednie nawyki posturalne i przestrzegać “nowych zasad” wprowadzonych przez terapeutę. Z kolei elementy pracy na tkance mięśniowo-powięziowej pozwolą fizjoterpaucie uelasytcznić zakresy ruchów ciała pacjenta i ułatwić wprowadzenie zmian w obrazie granic jego ciała. 

3. Trójpłaszczyznową korekcję – budowanie i stabili­zowanie korekcyjnych wzorców ruchowych w otwartych i zamkniętych łańcuchach biokinematycznych, w po­zycjach* funkcjonalnych – ten etap pacjent przechodzi pod czujną obserwacją i korekcją fizjoterpaeuty, który zadaje odpowiednie ćwiczenia zgodnie  z wcześniej skonstruowanymi założeniami, będącymi wynikiem wnikliwej obserwacji wzorca posturalnego swojego podopiecznego.

(*źródło: https://www.fits.pl/metoda-fits/) 

Funkcjonalna Indywidualna Terapia Skolioz – kiedy i u kogo stosuje się FITS?

Metoda FITS w swoim założeniu powstała jako narzędzie służące do prowadzenia jak najefektywniejszej diagnostyki i terapii dzieci, u których zdiagnozowano boczne skrzywienie kręgosłupa (skoliozę) lub chorobę Scheuermanna. Jest natomiast również doskonałym narzędziem nadającym się do prowadzenia terapii dzieci z różnego rodzaju zaburzeniami wzorca posturalnego takimi jak plecy płaskie, plecy okrągłe, szpotawość lub koślawość kolan oraz płasko-koślawość stóp. 

Odpowiedź na pytanie, kiedy najefektywniej wprowadzić metodę FITS i jej założenia, wbrew pozorom nie może być jednoznaczna. Oczywiście, w momencie, w którym u dziecka zostaną zdiagnozowane jakiekolwiek niepokojące objawy, związane z postępującym zaburzeniem posturalnym lub skoliozą, należy niezwłocznie udać się do lekarza specjalisty ortopedii oraz dyplomowanego fizjoterapeuty, w celu skonsultowania problemu. Kluczowym natomiast jest potraktowanie metody FITS oraz fizjoterapeuty mogącego poświadczyć posiadanie związanego z tą metodą zasobu wiedzy, jako źródło cennych działań profilaktycznych. Fizjoterapeuta metody FITS jest w stanie pomóc nie tylko na etapie, w którym konieczne jest wprowadzenie doraźnych działań terapeutycznych, mających na celu zniwelowanie lub zatrzymanie postępujących skutków zaburzenia posturalnego. Odpowiednio wykwalifikowany specjalista może pomóc w rutynowej ocenie dziecka, wskazać jego słabe i mocne strony w obszarze jego kontroli posturalnej, zaproponować odpowiedni zestaw ćwiczeń profilaktycznych oraz zwrócić uwagę na to, jakie aspekty związane ze zmianami w obrębie postawy ciała dziecka, mogą zostać odebrane przez rodzica jako niepokojące.

Główne założenia i innowacyjne podejście w metodzie FITS?

Odnosząc się do informacji zawartych na oficjalnej stronie metody FITS, listę podstawowych założeń i związanych z nimi innowacyjnym podejściem tego narzędzia, można przedstawić w następujący sposób: 

• • Uświadomienie dziecka – aspekt psychologiczny– traktowanie pacjenta jako partnera a nie podmiotu* – zaangażowanie pacjenta w proces terapeutyczny znacznie zwiększa szanse powodzenia terapii.

• • Badanie zdolności czynnego i biernego ruchu korekcyjnego* – metoda FITS w swojej istocie odwołuje się do bardzo wnikliwego badania stanu pacjenta, przed podjęciem jakiejkolwiek interwencji terapeutycznej, co gwarantuje celowość i specyficzność dobranych na następnym etapie form leczenia. 

• • Usuwanie barier mięśniowo-powięziowych ograniczających ruch korekcyjny* – terapeuci metody FITS to osoby wyspecjalizowane w obszarze różnych form interwencji terapeutycznych, również tych opartych o pracę na tkankach miękkich ciała pacjenta co znacznie powiększa zasób możliwych do zastosowania interwencji. 

• • Budowanie i stabilizacja nowych korekcyjnych wzorców ruchowych* – jednym z założeń metody jest “uświadomienie” pacjentowi jego prawidłowego rozłożenia elementów ciała w przestrzeni, co wpływa znacznie na utrzymanie się efektów wprowadzonej korekcji. 

• • Korekcja łuku pierwotnego poprzez dodanie kompensacji czynnościowej* – jednym z podstawowych założeń metody FITS jest odwoływanie się do fizjologicznych granic i zasad biomechaniki ludzkiego ciała, w taki sposób by jak najefektywniej wprowadzać korekcje przy pomocy prowadzonej aktywności ruchowej pacjenta. 

(źródło: https://www.fits.pl/metoda-fits/)

Podsumowanie

Metoda Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz to profesjonalne narzędzie dla fizjoterapeutów i lekarzy, uznane na świecie i zweryfikowane z naukowego punktu widzenia. W swojej istocie jest zbiorem metod diagnostycznych i terapeutycznych mających na celu zniwelowanie lub zatrzymanie zmian posturalnych w obrębie dziecka, u którego zdiagnozowano boczne skrzywienie kręgosłupa (skoliozę), chorobę Scheuermanna lub inne zaburzenie posturalne. Należy jednak również postrzegać metodę FITS jako wartościowe, merytoryczne źródło wiedzy na temat fizjologii i patologii rozwoju posturalnego dziecka i wizytę u terapeuty tej metody traktować jako cenne źródło profilaktycznej wiedzy oraz inspirację na temat możliwości wsparcia prawidłowego rozwoju swojej pociechy. 

Czytaj dalej:

Noworodek nie kontroluje główki – jakie są tego przyczyny?

Wzdęty brzuszek u dziecka – przyczyny

Jak wygląda stopa końsko-szpotawa u dziecka?