Przewlekłe zapalenie zatok u dzieci – objawy i metody leczenia.

Przewlekłe zapalenie zatok u dzieci – objawy i metody leczenia.

Zapalenie zatok u dzieci to stan zapalny błony śluzowej zatok przynosowych, który najczęściej wynika z infekcji wirusowej, bakteryjnej lub alergicznej. Może dotyczyć dzieci w każdym wieku, jednak ponieważ u młodszych dzieci zatoki nie są jeszcze w pełni rozwinięte, inny jest przebieg choroby.

Zatoki to przestrzenie powietrzne znajdujące się wewnątrz kości czaszki, które łączą się z jamą nosową. Istnieje kilka par zatok, a każda z nich spełnia różne funkcje. Zatoki pomagają nawilżać powietrze, którym oddychamy, ogrzewać je i filtrować, a także zmniejszać ciężar czaszki. Są wyściełane błoną śluzową, która produkuje śluz pomagający w nawilżaniu nosa i usuwaniu zanieczyszczeń.

Główne rodzaje zatok:

1. Zatoki czołowe – znajdują się nad oczami, w kości czołowej.
2. Zatoki sitowe – umiejscowione między oczami, w okolicy nosa.
3. Zatoki szczękowe – znajdują się w kościach policzkowych, poniżej oczu.
4. Zatoki klinowe – zlokalizowane głęboko za nosem, w kości klinowej.

Te przestrzenie odgrywają ważną rolę w procesie oddychania, filtracji powietrza, a także w rozpoznawaniu zapachów i mówieniu, wpływając na barwę głosu.

U dzieci zatoki są dopiero na etapie tworzenia się. Z tego powodu zapalenie zatok u dziecka jest cięższym stanem niż w przypadku występowania tego samego problemu u osoby dorosłej. U dzieci łatwiej może też dojść do wystąpienia powikłań, dlatego tak ważne jest zastosowanie szybkiego i trafnego leczenia. Przewlekłe zapalenie zatok najczęściej występuje u dzieci w wieku od 4 do 7 lat.

Czym jest przewlekłe zapalenie zatok?

Przewlekłe zapalenie zatok jest procesem zapalnym i infekcyjnym, które obejmuje błonę śluzową nosa i zatok przynosowych. O przewlekłym zapaleniu zatok możemy mówić, gdy objawy utrzymują się przez bardzo dłuższy czas. Uznaje się, że przewlekłe zapalenie zatok to takie, które trwa dłużej niż 12. tygodni. Zapalenie zatok może zostać uznane za przewlekłe również wtedy, kiedy zapalenie zatok trwające co najmniej 10 dni i dające zmiany widoczne w badaniu tomografii komputerowej wystąpiło 6 razy w ciągu roku. Dla porównania ostre zapalenie zatok trwa około tygodnia.

Jakie są objawy przewlekłego zapalenia zatok u dzieci?

Objawy fizyczne przewlekłego zapalenia zatok to najczęściej: zwiększona ilość wydzieliny nosowej, niedrożność nosa, wyciek z nosa, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, które przyczynia się do występowania kaszlu oraz chrząkania. Dziecko skarży się ból głowy (występujący w okolicy nosa, szczęki i oczodołów), pojawia się gorączka lub stan podgorączkowy, kichanie, upośledzenie węchu, uczucie zatkanego nosa. Do tego obserwujemy objawy behawioralne: możemy zauważyć, że dziecko traci apetyt, jest zmęczone i marudne. W nocy, podczas snu słyszymy dobiegające z jego ust chrapanie.

Czynniki ryzyka występowania przewlekłego zapalenia zatok u dzieci.

Do występowania przewlekłego zapalenia zatok u dzieci typowo przyczynić się mogą infekcje wirusowe i bakteryjne dróg oddechowych, ale także nieprawidłowości utrudniające prawidłowe oczyszczanie oraz wentylację zatok: czyli przerośnięty migdał gardłowy lub skrzywiona przegroda nosowa. Wpływ na występowanie przewlekłego zapalenia zatok mogą mieć również inne choroby na które cierpi dziecko. Alergia lub astma oskrzelowa zwiększają ryzyko występowania problemów z zatokami, dlatego warto zachować czujność, jeśli dziecko cierpi na te dolegliwości.

Innymi schorzeniami, które powodują zapalenie zatok są polipy blokujące zatoki, które utrudniają oddychanie przez nos oraz usuwanie z niego wydzieliny. Czynnikami ryzyka są także refluks żołądkowo – przełykowy, HIV, mukowiscydoza.

Jak wygląda diagnostyka przewlekłego zapalenia zatok u dzieci?

Każde dziecko może przechodzić zapalenie zatok inaczej, dlatego lekarz musi dokładnie zbadać malucha, by postawić właściwą diagnozę. U małych dzieci badanie zatok może być nieco trudniejsze, bo nie zawsze chętnie współpracują przy badaniu wziernikowym. W trakcie wizyty lekarz skupi się na rozmowie z rodzicami, aby zebrać szczegółowe informacje o objawach, a następnie dokładnie zbada dziecko. Ważne będą takie kwestie, jak to, jak długo trwają objawy i jak często się powtarzają, co pomoże w ocenie, czy zapalenie zatok ma charakter przewlekły.

Jak leczyć przewlekłe zapalenie zatok u dzieci?

Leczenie przewlekłego zapalenia zatok u dzieci jest niestety trudne, bo stosowane metody leczenia często nie działają a objawy bardzo często mają tendencję do nawracania. Niekiedy potrzebne jest długotrwałe leczenie, aby całkowicie pozbyć się choroby. W tym celu lekarz może zalecić różne środki, począwszy od leków doustnych lub wziewnych a kończąc na zabiegach chirurgicznych, co jednak stosuje się bardzo rzadko.

Leczenie farmakologiczne przewlekłego zapalenia zatok u dzieci

Większość przypadków może być leczona za pomocą leków w warunkach domowych. Doświadczony lekarz laryngolog dziecięcy po dokładnym zbadaniu pacjenta może zalecić mu stosowanie antybiotyków, sterydów (zwykle donosowych ale w niektórych przypadkach również doustnych) oraz płukanie nosa za pomocą specjalnych roztworów z soli fizjologicznej. Laryngolog powinien upewnić się też, czy problem nie jest spowodowany problemami alergologicznymi, bo w tym przypadku konieczne będzie leczenie pod okiem lekarza alergologa.

Przewlekłe zapalenie zatok u dzieci – leczenie szpitalne

Leczenie szpitalne zapalenia zatok u dzieci jest stosunkowo rzadkie, ale bywa konieczne w ciężkich przypadkach lub gdy pojawiają się powikłania. Do takich sytuacji należy ciężka infekcja bakteryjna, która nie reaguje na leczenie ambulatoryjne antybiotykami lub kiedy infekcja postępuje, powodując nasilenie objawów. Innym powodem hospitalizacji mogą być powikłania, takie jak zapalenie opon mózgowych, ropień mózgu czy zapalenie kości, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.

Hospitalizacja może być również konieczna, gdy standardowe leczenie antybiotykami w warunkach domowych nie przynosi rezultatów, a objawy nie ustępują lub się nasilają. W takich przypadkach lekarze mogą zdecydować się na podanie antybiotyków dożylnie, aby szybciej zwalczyć infekcję. Opórcz tego leczenie w szpitalu w razie potrzeby obejmuje podawanie kortykosteroidów, które pomagają zmniejszyć obrzęk zatok i ułatwić odpływ śluzu. Jeśli dziecko jest odwodnione z powodu gorączki lub wymiotów, podaje się mu dożylnie płyny, aby zapewnić odpowiednie nawodnienie organizmu. W niektórych, bardzo rzadkich przypadkach, jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi poprawy, może być konieczny zabieg chirurgiczny polegający na drenażu zatok. Taki zabieg pozwala na usunięcie zalegającej wydzieliny i ropy, co pomaga w szybkim ustąpieniu infekcji. Dzieci, które mają trudności z oddychaniem z powodu zatkanego nosa i obrzęku błon śluzowych, mogą otrzymać tlen, aby poprawić komfort oddychania. Pobyt w szpitalu pozwala także na stałe monitorowanie stanu dziecka, co jest szczególnie istotne w przypadku ryzyka powikłań.

 Domowe sposoby na złagodzenie objawów przewlekłego zapalenia zatok

W przypadku wystąpienia zapalenia zatok, nawet jeżeli nie mamy pewności, czy jest ono przewlekłe, należy skonsultować się z lekarzem. W poprawie stanu dziecka mogą pomóc takie działania jak regularne wietrzenie pomieszczeń w których przebywa maluch, regularnej oczyszczanie nosa dziecka czy właściwe nawodnienie.

Jak zapobiegać przewlekłemu zapaleniu zatok?

Najważniejsze w zapobieganiu przewlekłemu zapaleniu zatok u dzieci jest dbanie o drożność ich nosa i migdałki. Istotne jest tu również doleczenie infekcji, które dotknęły malucha. W trakcie chorób szczególnie powinno się unikać pływania i nurkowania. Ważne jest też unikanie czynników przyczyniających się do występowania zapalenia zatok, którymi są np. dym tytoniowy lub próchnica na zębach, której leczenie należy podejmować jak najszybciej jest to możliwe. Szczepienie przeciwko grypie zabezpiecza malucha przed tą chorobą, zmniejszając szanse na wystąpienie zapalenia zatok.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

W przypadku podejrzenia zapalenia zatok u dziecka wskazana jest wizyta u lekarza laryngologa (inaczej otolaryngologa), który dokładnie zbada dziecko oraz zaleci odpowiednie leczenie. Przewlekłe zapalenie zatok wymaga specjalistycznej opieki, gdyż może się ona przyczynić do występowania wielu powikłań.

Przewlekłe zapalenie zatok – leczenie Warszawa

W poradni Gustav – Children’s Clinic pracują lekarze specjaliści dziecięcy, którzy służą pomocą małym pacjentom. Zapraszamy na wizyty do dr n.med. Anny Kasprzyk i dr n.med. Pauliny Kołodziejczyk. W razie potrzeby zapraszamy również na konsultacje do alergologów dziecięcych.