Wady postawy u dzieci – zapobieganie i rehabilitacja

Wady postawy u dzieci – jak zapobiegać i leczyć?

Wady postawy to powszechny problem, który dotyka osoby w każdym wieku. Wśród pacjentów duży odsetek stanowią dzieci, które od najmłodszych lat mogą mieć problemy z układem ruchu. Nieleczone dolegliwości mogą prowadzić do poważnych konsekwencji w przyszłości.

Prawidłowa postawa ciała – dlaczego jest tak ważna?

Prawidłowa postawa ciała ma kluczowe znaczenie w codziennym funkcjonowaniu. Postawa ciała to układ odcinków, które współpracując ze sobą, zapewniają stabilność ciała i optymalną ruchomość.

Zaniedbana i nieleczona wada postawy z upływem czasu utrwala się, pogłębia i prowadzi do wielu bolesnych i niebezpiecznych schorzeń.

Czym są wady postawy u dzieci?

Wady postawy u dzieci to wszelkie odchylenia od optymalnych parametrów, które powodują nieprawidłowe funkcjonowanie. Jakiekolwiek odchylenie od normy, powoduje zmiany w napięciu mięśni tzw. dysbalans mięśniowy. Oznacza to, że jedna grupa mięśni jest rozciągnięta i osłabiona, druga natomiast staje się napięta i ulega skróceniu. Nieleczone zmiany mogą się pogłębiać i rzutować na sąsiadujące stawy.

Profilaktyka wad postawy – jak zapobiegać wadom postawy?

Profilaktyka wad postawy ma na celu zapobieganie powstawania wszelkich nieprawidłowości w naszym organizmie. Istotną rolę w kształtowaniu postawy ciała u dzieci odgrywają nawyki, które powtarzane wielokrotnie, mogą wpływać na utrwalenie wady.

Profilaktyka wad postawy u dzieci powinna cechować się codzienną dbałością o utrzymanie prawidłowej postawy. Kolejna kwestia to wczesne eliminowanie czynników, które mogą być odpowiedzialne za powstanie wady np. nieprawidłowo dobrane obuwie. Dziecko powinno mieć zapewnioną odpowiednią ilość ruchu, który umożliwia prawidłowy i harmonijny rozwój fizyczny.

W profilaktyce wad postawy kluczowa jest stała kontrola stanu zdrowia i regularne przeprowadzanie „bilansu” postawy ciała u lekarza lub fizjoterapeuty.

Najczęstsze wady postawy u dzieci – rodzaje skrzywień kręgosłupa

Do najczęstszych wad postawy kręgosłupa należą: skolioza, hiperlordoza i hiperkifoza.

Skolioza

Skolioza to zniekształcenie trójpłaszczyznowe kręgosłupa, które prowadzi do zaburzeń równowagi i przesunięcia środka ciężkości ciała. Postęp skoliozy związany jest z okresami przyspieszonego wzrostu dziecka. Nieleczona wada będzie postępować, a w późniejszym etapie może doprowadzić do zniekształcenia klatki piersiowej i miednicy.

Hiperlordoza

Wada ta jest zlokalizowana w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. W normalnych warunkach odcinek lędźwiowy kręgosłupa wykazuje fizjologiczne wygięcie do przodu, tworząc lordozę lędźwiową. W warunkach patologicznych wygięcie kręgosłupa jest mocno pogłębione i wymaga korekcji.

Hiperkifoza

Wada ta charakteryzuje się pogłębioną kifozą piersiową oraz zapadniętą klatką piersiową. Dochodzi tutaj do rozciągnięcia mięśni grzbietu i pojawienia się odstających łopatek. Charakterystyczne dla sylwetki dziecka jest wysunięcie głowy i barków do przodu oraz tzw. garb.

Najczęstsze przyczyny wad postawy u dzieci

Wady wrodzone

W tym przypadku odchylenia od prawidłowej budowy ciała nastąpiły już okresie płodowym. Przyczyny powstawania wad są różne. Niektóre z nich są przekazywane dziedzicznie.

Wady nabyte

Wady nabyte mogą być wywoływane przebytymi chorobami – są to wady rozwojowe.

Nieprawidłowa opieka i pielęgnacja niemowlęcia

Krzywizny fizjologiczne kręgosłupa kształtują się w okresie wzrostu dziecka. Brak prawidłowo dobranej pozycji podczas karmienia, czy ubierania dziecka, w momencie, w którym nie ma dostatecznie silnych mięśni stabilizujących kręgosłup, będzie powodował problemy w przyszłości.

Czynniki środowiskowe – hipokinezja (czyli ograniczenie aktywności ruchowej), siedzący tryb życia i nieprawidłowe warunki bytowe. Utrzymywanie jednej pozycji w ciągu całego dnia również będzie powodowało problemy z kręgosłupem.

Kiedy należy udać się do lekarza z dzieckiem – na co zwracać uwagę?

Sygnałem alarmowym dla rodzica powinny być: tendencje dziecka do przyjmowania złej postawy, nadmierne garbienie się, barki oraz głowa wysunięta ku przodowi. Wielu rodziców nie zwraca na to uwagi, ale niepokojące są również zbyt proste plecy, pozbawione fizjologicznych krzywizn.

Diagnostyka postawy ciała dziecka

W trakcie konsultacji fizjoterapeuta lub lekarz ocenią sylwetkę dziecka, następnie – jeśli będzie taka konieczność – zlecą wykonanie dodatkowych badań obrazowych (takich jak zdjęcie RTG lub badanie USG). Diagnostyka wad postawy u dzieci polega na ocenie budowy kręgosłupa i kończyn w pozycji swobodnej (nawykowej) i pionowej.

Badając postawę dziecka, specjalista ocenia cały kręgosłup pod kątem krzywizn i odchyleń od normy, sprawdza także ułożenie łopatek oraz ruchomość stawów. Sprawdzane jest także naturalne ustawienie głowy i miednicy.

Leczenie wad postawy – na czym polega?

Większość wad postawy u dzieci można wyleczyć w sposób zachowawczy poprzez fizjoterapię i zmianę nawyków.
Terapia polega przede wszystkim na uświadomieniu pacjentowi, jaka jest właściwa postawa, pomoc w nauczeniu się jej przyjmowania i wzmocnienie mięśni niezbędnych do jej utrzymania.

Leczenie operacyjne jest stosowane tylko w najtrudniejszych przypadkach.

Rehabilitacja wad postawy u dzieci – kiedy i na czym polega?

Fizjoterapia ma na celu prewencję lub korekcję wad postawy, łagodzenie objawów chorobowych oraz ogólną poprawę funkcjonowania całego organizmu. Do stosowanych metod i zabiegów, należą m.in.: terapia manualna oraz kinezyterapia, czyli leczenie ruchem. Popularność zdobywa metoda FITS powstała w 2004 r. dla potrzeb diagnostyki i terapii dzieci ze skoliozą, wadą postawy i chorobą Scheuermanna. Metoda posiada spójną koncepcję, uwzględniającą zasady leczenia dysbalansu mięśniowo-powięziowego, czyli sytuacji gdy jedna z grup mięśniowych staje się silniejsza od swoich antagonistów. Terapia rozpoczyna się od poprawy czucia głębokiego, relaksacji zbyt napiętych mięśni, następnie wzmocnienia wyhamowanych mięśni, aż do uzyskania najlepszych warunków do nauczenia prawidłowych wzorców oraz autokorekcji postawy ciała.

Podsumowanie

Wady kręgosłupa to grupa schorzeń, która występuje w wieku dziecięcym. Wynika ona z nieprawidłowości w obrębie kręgosłupa, co w późniejszym okresie może doprowadzić do komplikacji zdrowotnych. Większość wad jest możliwych do wyleczenia, dlatego warto w tej sprawie skonsultować się ze specjalistą, który zdiagnozuje wadę i ustali plan leczenia.

Podejrzewasz, że Twoje dziecko ma wadę postawy? Zgłoście się do naszej poradni na Mokotowie do naszego fizjoterapeuty dziecięcego, który zaplanuje odpowiednią terapię.

Czytaj dalej:

Kiedy zrobić pierwsze USG bioderek?

Kiedy niemowlę może spać na boku?

Zasady noszenia niemowlaka