Wystający brzuszek u dziecka – czy jest się czym martwić?

Wzdęty brzuszek u dziecka – czy jest się czym martwić?

Ciało małego dziecka ma inne proporcje niż ciało nastolatka i osoby dorosłej. Charakterystyczna dla malucha jest przede wszystkim duża głowa, od której w pierwszych 2 – 3 miesiącach życia zależy ułożenie tułowia noworodka i niemowlaka. Do charakterystycznych cech ciała małego dziecka zalicza się również wystający brzuszek. Uwypuklony brzuch u dziecka do 3 roku życia uznaje się za normalny. Uwypuklenie jest bowiem związane z rozwojem układu ruchu i rozwojem motorycznym dziecka oraz naturalną lordozą lędźwiową.

Kiedy duży brzuszek u niemowlaka może być powodem do niepokoju? Jakie pozaortopedyczne przyczyny mogą powodować wzdęty brzuch u dziecka?

Duży brzuszek u niemowlaka to norma

Lordoza lędźwiowa jest jedną z trzech naturalnych krzywizn ludzkiego kręgosłupa (obok lordozy szyjnej i kifozy piersiowej). To dzięki nim kręgosłup może skutecznie amortyzować rozmaite przeciążenia. Krzywizny kręgosłupa u dziecka kształtują się w ramach rozwoju układu ruchu (kośćca, mięśni) i rozwoju motorycznego.

Krzywizny kręgosłupa i przodopochylenie miednicy

Wystający brzuszek u dziecka jest przede wszystkim efektem naturalnie zwiększonej lordozy oraz przodopochylenia miednicy, która jest podstawą dla całego kręgosłupa. Pierwsze 3 lata życia dziecka to czas intensywnego wzrostu i rozwoju. W tym okresie kształtują się krzywizny kręgosłupa, a miednica jest używana do stabilizacji postawy często właśnie poprzez jej ustawienie do przodu / przodopochylenie.

Słabe mięśnie dziecięcego brzuszka

Tym, co dodatkowo decyduje o zaokrąglonym wyglądzie brzuszka niemowlaka i małego dziecka są stosunkowo słabe mięśnie brzucha. Za stabilizację tułowia odpowiedzialne jest wiele mięśni – mięśnie brzucha odgrywają wśród nich istotną rolę. Zbyt słabe mięśnie brzucha sprawiają, że dziecko szuka kompensacji m.in. za pomocą zmiany ustawienia miednicy.

Słabe mięśnie u niemowlaka można zaobserwować gołym okiem. Brzuszek malucha nie jest zwarty – w pozycji pionowej wystaje, a w pozycji leżącej “rozlewa się" na boki. Stosunkowo często można również zauważyć rozejście mięśni prostych brzucha – gdy niemowlę napina mięśnie uwidacznia się wybrzuszenie wzdłuż tzw. kresy białej.

Uwypuklony brzuch u dziecka a nauka chodzenia

Wystający brzuch u dziecka wyraźnie uwidacznia się, gdy maluch stawia pierwsze kroki. Dziecko zaczyna chodzić na tzw. “szerokiej podstawie", czyli na szeroko rozstawionych nogach i z szeroko rozłożonymi rączkami. Kroki są szybkie i krótkie. Postawa malucha charakteryzuje się wówczas właśnie wypiętym brzuszkiem i wystającymi pośladkami oraz zwiększoną lordozą lędźwiową.

Przodopochylenie miednicy i zwiększona lordoza lędźwiowa ułatwiają małemu człowiekowi utrzymanie się w nowej dla niego pionowej pozycji ciała. Wraz z rozwojem umiejętności samodzielnego chodu postawa zmienia się i stabilizuje. Zmniejsza się między innymi wypięcie brzuszka i pośladków oraz rozstaw nóżek podczas chodu. Długotrwałe utrzymywanie się przodopochylenia miednicy z efektem w postaci uwypuklonego brzuszka to jeden z sygnałów do skontrolowania rozwoju motorycznego i postawy ciała dziecka u specjalisty.

Wystający brzuch u starszego dziecka

Wystający brzuch u dziecka powyżej 3 roku życia powinien zostać skonsultowany z pediatrą lub ortopedą. Przyczyną uwypuklonego brzucha u dziecka mogą być zniekształcenia w obrębie klatki piersiowej (tzw. klatka szewska, klatka lejkowata) oraz wady postawy polegające na nadmiernie pogłębionych krzywiznach kręgosłupa (przede wszystkim w obrębie lędźwiowego odcinka kręgosłupa). Lekarz przeprowadzi i zleci niezbędne badania oraz wskaże optymalne postępowanie lecznicze. W ramach leczenia istotne będą zarówno dieta i aktywność fizyczna, jak i rehabilitacja / fizjoterapia.

Wzdęty brzuszek u dziecka – przyczyny pozaortopedyczne

Oprócz naturalnych fizjologicznych i ortopedycznych przyczyn wystającego brzuszka u małego dziecka istnieje szereg problemów, które mogą powodować efekt wzdętego brzucha. Żadnego z nich nie należy lekceważyć i w razie jakichkolwiek wątpliwości – bezzwłocznie skonsultować się z pediatrą.

Tym, co może wskazywać na poza ortopedyczną przyczynę uwypuklonego brzuszka u niemowlęcia i małego dziecka jest twardość brzucha i/lub jego tkliwość / bolesność. Jakie mogą być przyczyny wzdętego brzuszka u dziecka?

• wzdęcia – mogą pojawić się w efekcie alergii pokarmowej, do najczęściej diagnozowanych należy nietolerancja laktozy, tzw. skaza białkowa oraz nietolerancja glutenu (celiakia)
• zaparcia – mogą pojawić się w efekcie diety z niewystarczającą ilością błonnika oraz pojawiać się w ramach rozszerzania diety (zmieniona konsystencja pokarmów z płynnej na stałą)
• biegunki – mogą być efektem różnego rodzaju chorób wirusowych (tzw. jelitówek) oraz pojawiać się w ramach rozszerzania diety (zwiększona podać błonnika)
• zapalenie wyrostka robaczkowego – stan zagrożenia zdrowia i życia, któremu oprócz wzdętego i bolesnego brzucha towarzyszy podwyższona temperatura ciała.

Podsumowanie

Wystający brzuszek u dziecka jest cechą charakterystyczną postawy ciała w przypadku niemowląt i małych dzieci, do około 3 roku życia. Przyczyna uwypuklonego brzuszka jest rozwijający się układ ruchu, którym dziecko stopniowo uczy się świadomie zarządzać. Uwypuklony brzuch u dziecka starszego należy skonsultować ze specjalistą. Wzdęty brzuszek u dziecka może mieć również przyczyny pozaortopedyczne, do których należą różnego rodzaju problemy i dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Czytaj dalej:

Zalety i wady spowijania niemowląt

Plagiocefalia – z jakiego powodu główka dziecka może spłaszczyć się z jednej strony?

Jak rozpoznać i leczyć płaskostopie u dziecka?