Stulejka: czy i kiedy może być problemem?

Rodzice chłopców są często zaniepokojeni, czy ich dziecko ma stulejkę. W internecie „stulejka u niemowlaka” czy „stulejka u 4-latka” to często wyszukiwane hasła. Temat niepokoi też dorastających chłopców. Poniżej szczegółowo opisujemy problem stulejki u dzieci i młodzieży.

Co to jest stulejka? Definicja i objawy.

Stulejka, inaczej zwana phimosis, to stan, w którym napletek nie może być całkowicie ściągnięty do tyłu, odsłaniając żołądź penisa. Objawy stulejki obejmują trudności ze ściągnięciem napletka, w tym dolegliwości bólowe a w niektórych przypadkach całkowitą niemożność ściągnięcia napletka. U niektórych pacjentów występuje stulejka częściowa, w której napletek może być częściowo ściągnięty, ale nie jest to możliwe całkowicie.

Stulejka u niemowląt i młodszych dzieci

U noworodków i młodszych chłopców stulejka uważana jest za zjawisko naturalne i wówczas nazywane jest „stulejką fizjologiczną”. Stulejka fizjologiczna, czyli naturalne przyleganie napletka do żołędzi, jest bardzo częsta u noworodków i małych chłopców. U większości nowonarodzonych chłopców napletek jest “przyklejony" do żołędzi i nie można go łatwo ściągnąć. Jest to stan naturalny, nie wymagający leczenia.

Pamiętaj, że nie powinno się zmuszać do ściągania napletka u małych chłopców, gdyż może to prowadzić do urazów i powstawania blizn. Nie ma potrzeby żadnych specjalnych interwencji, gdyż zazwyczaj w miarę jak chłopiec rośnie, napletek staje się naturalnie bardziej elastyczny, zaczyna się oddzielać od żołędzi i staje się coraz bardziej przesuwalny. Proces ten może trwać kilka lat i różni się u różnych chłopców. Jeżeli masz jakiekolwiek obawy dotyczące stulejki u swojego dziecka, warto skonsultować się z lekarzem.

Do jakiego wieku stulejka nie jest problemem?

Wiele badań sugeruje, że u większości chłopców stulejka fizjologiczna ustępuje do wieku 3 lat, chociaż u niektórych może to trwać dłużej, aż do wieku 5-7 lat.  Niemniej jednak warto monitorować objawy takie jak ból i problemy z oddawaniem moczu, powinny też niepokoić częste infekcje. Jeśli stulejka utrzymuje się po tym okresie lub jeśli występują wymienione wyżej problemy, zaleca się skonsultowanie się z lekarzem chirurgiem dziecięcym.

Higiena i stulejka u małych dzieci

Właściwa higiena jest kluczowa dla zapobiegania problemom związanym ze stulejką, co jednak absolutnie nie oznacza, że należy ściągać napletek na siłę. Zdecydowanie nie należy zmuszać do tego dziecka, gdyż może to prowadzić do urazów i bliznowacenia, które mogą pogłębić problem.

Higiena w przypadku stulejki wymaga ostrożności, ale jest nadal bardzo ważna. Podczas kąpieli, napletek powinien być delikatnie myty z zewnątrz, przy użyciu łagodnego mydła. Należy również wysuszyć napletek po kąpieli, aby zapobiec gromadzeniu się wilgoci, która mogłaby prowadzić do infekcji. Nie zaleca się również prób wprowadzenia myjki czy jakichkolwiek innych przedmiotów pod napletek, co mogłoby prowadzić do urazu.

Jeśli masz obawy dotyczące prawidłowej higieny penisa u swojego nowonarodzonego dziecka, warto skonsultować się z lekarzem pediatrą lub położną podczas wizyt kontrolnych.

Stulejka u nastolatków: Czy powinienem się martwić?

Jeżeli stulejka utrzymuje się u nastolatka, może wymagać interwencji medycznej. Szczególnie wtedy, gdy pojawiają się takie objawy jak ból, kłopoty z oddawaniem moczu, czy powtarzające się infekcje.

Warto wiedzieć, że stulejka może mieć różne stopnie, w zależności od stopnia, w jakim napletek można ściągnąć. Podstawowe stopnie stulejki to:

• Stopień I: Napletek nie może być ściągnięty za żołądź w stanie spoczynku, ale można go ściągnąć w stanie erekcji.
• Stopień II: Napletek nie może być ściągnięty za żołądź ani w stanie spoczynku, ani w stanie erekcji, ale ujście cewki moczowej jest widoczne.
• Stopień III: Napletek nie może być ściągnięty za żołądź, a ujście cewki moczowej jest częściowo widoczne.
• Stopień IV: Napletek nie może być ściągnięty za żołądź, a ujście cewki moczowej nie jest widoczne.

Stulejka częściowa czyli stan, w którym napletek może być częściowo ściągnięty może prowadzić do tych samych problemów, co stulejka pełna, w tym do zapalenia czy infekcji. Stopień stulejki może wpływać na decyzję o leczeniu, ale decyduje o tym lekarz, który po badaniu dobiera odpowiednie postępowanie.

Warto zwrócić uwagę, że stulejka może prowadzić do stanu zwanego parafimosis, kiedy napletek, po ściągnięciu do tyłu, nie wraca do swojego normalnego stanu. Jest to stan wymagający natychmiastowej pomocy medycznej.

Leczenie stulejki: Leki i zabiegi

Odpowiednim miejscem do konsultacji w sprawie stulejki u dziecka jest specjalistyczna poradnia dziecięca, gdzie chirurg dziecięcy może zaproponować różne formy leczenia, w zależności od wieku dziecka, objawów i ogólnego stanu zdrowia. Do poradni chirurgicznej na NFZ może skierować lekarz pediatra lub lekarz rodzinny, jeśli stwierdzi taką potrzebę. Poradnie chirurga dziecięcego działające odpłatnie nie wymagają skierowania.

W Polsce stulejka jest najczęściej leczona zachowawczo. Pierwszym krokiem jest zazwyczaj leczenie farmakologiczne. Stosuje się maści sterydowe, które zwiększają elastyczność skóry i mają za zadanie doprowadzenie do zwiększenia rozmiarów tzw. pierścienia napletka. Jest to całkowicie bezpieczne dla pacjenta i nie wiąże się z nadmiernym wchłonięciem sterydów do organizmu.

Gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, rozważane są procedury chirurgiczne. Kiedyś częściej wykonywanym zabiegiem było obrzezanie, które polega na całkowitym usunięciu napletka, jego wykonywanie jest też uwarunkowane kulturowo. Współcześnie coraz częściej stosuje się mniej inwazyjne metody, takie jak plastyka napletka, która pozwala na zwiększenie rozciągliwości napletka bez jego usuwania. W internecie można znaleźć artykuły o metodach polegających na stopniowym rozciąganiu napletka za pomocą specjalnych pierścieni, jednak ich działanie nie jest jednoznacznie potwierdzone. Pamiętaj, że każda decyzja o leczeniu musi być podjęta przez lekarza. Wizyta u chirurga czy urologa nie jest powodem do wstydu a działanie na własną rękę może mieć przykre konsekwencje.

Stulejka – konsekwencje w dorosłości

Chociaż większość przypadków stulejki u dzieci ustępuje samoistnie, nieleczona stulejka może prowadzić do problemów w dorosłości. Niepomyślny przebieg i brak leczenia może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych. Możliwe konsekwencje to:

• Parafimoza: Wspomniany już stan wymagający pilnej interwencji. Występuje, gdy ściągnięty napletek nie może wrócić na swoje miejsce, co powoduje skręcenie i zaciskanie się skóry, prowadząc do bólu, obrzęku i problemów z oddawaniem moczu.
• Zakażenia napletka: Stulejka może utrudniać higienę penisa, co zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji.
• Problemy z oddawaniem moczu: poważna stulejka może utrudniać oddawanie moczu lub powodować niepełne opróżnienie pęcherza, co może prowadzić do infekcji dróg moczowych i innych problemów.
• Infekcje dróg moczowych: W niektórych przypadkach stulejka może zwiększać ryzyko infekcji dróg moczowych.
• Dyskomfort i ból: Stulejka może powodować ból, zwłaszcza podczas erekcji u nastolatków i mężczyzn.
• Zaburzenia seksualne: U dorosłych mężczyzn, nieleczone stulejki mogą prowadzić do problemów z seksualnością, takich jak ból podczas stosunku czy trudności z utrzymaniem erekcji.

Leczenie stulejki – kiedyś i dziś

Na przestrzeni lat zmieniło się podejście do stulejki, szczególnie u małych dzieci. Dawniej, jeśli napletek nie był w stanie swobodnie się przesuwać, lekarze często decydowali o przeprowadzeniu operacji. Wielu chirurgów wykonuje teraz mniej inwazyjne procedury, takie jak plastyka napletka, podczas której napletek jest delikatnie rozciągany, aby poprawić jego elastyczność, zamiast przeprowadzania obrzezania, które polega na całkowitym usunięciu napletka.

Ponadto, leczenie stulejki u małych chłopców nie zawsze wymaga interwencji chirurgicznej. Często stulejka fizjologiczna, która jest normą u noworodków i małych chłopców, ustępuje samoistnie bez potrzeby jakiejkolwiek interwencji. W przypadku, gdy problem nie ustępuje samoistnie, coraz częściej stosuje się leczenie farmakologiczne, takie jak maści sterydowe, które pomagają w stopniowym rozciąganiu napletka. Zmiana podejścia wynika z nowych dowodów naukowych i większego zrozumienia procesów rozwojowych u dzieci. Praktyka pokazuje, że nieinwazyjne metody są często skuteczne i mają mniej powikłań, co jest szczególnie istotne w przypadku małych dzieci.

Jednak w niektórych przypadkach, gdy stulejka prowadzi do powtarzających się infekcji, problemów z oddawaniem moczu, czy stanów zapalnych, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Decyzję o ewentualnej operacji zawsze podejmuje lekarz na podstawie indywidualnej oceny stanu zdrowia pacjenta.

Podsumowanie:

Stulejka to stan, gdzie napletek nie może być ściągnięty, co jest normalne u noworodków i małych chłopców (stulejka fizjologiczna), ale może wymagać leczenia, jeśli utrzymuje się dłużej (stulejka patologiczna). Higiena jest istotna, ale nie należy na siłę ściągać napletka. Leczenie stulejki jest zależne od wieku i nasilenia objawów, i może obejmować maści sterydowe, ćwiczenia ściągania napletka, a czasami interwencję chirurgiczną. Zasady leczenia ewoluowały w kierunku minimalizacji interwencji chirurgicznych. Decyzje o leczeniu powinny być podejmowane po konsultacji z urologiem lub chirurgiem dziecięcym.

W Gustav – Children’s Clinic (Warszawa) stulejkę diagnozuje lekarz chirurg dziecięcy Maria Jabłońska.

Obrazy pokazujące jak wygląda stulejka można znaleźć na przykład w następujących artykułach medycznych:

• Male Circumcision and Infection – ilustruje proces “odklejania się" napletka u dzieci

• Experiences in The Care and Treatment of Children and Adolescents with Phimosis – przedstawia stopnie stulejki