Psycholog dziecięcy

Psychologia dziecka i rodziny to jedna z możliwych specjalizacji podejmowanych przez osoby studiujące na wydziałach psychologii. Psycholog dziecięcy może prowadzić prywatną praktykę, znajduje też zatrudnienie w szpitalach dziecięcych, poradniach i placówkach medycznych, ośrodkach wczesnej interwencji czy poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Jego podopiecznymi są najczęściej dzieci w wieku od 3 do 11 lat, ponieważ począwszy od 12. roku życia do ukończenia 18. roku życia (albo do ukończenia szkoły średniej) pieczę nad nastolatkiem zwykle przejmuje psycholog specjalizujący się w tej właśnie grupie wiekowej.

Kiedy udać się do psychologa dziecięcego

Do wizyty u psychologa dziecięcego powinny nas skłonić m.in.:

• stwierdzenie, ze jakiegoś zachowania jest u naszego dziecka „za dużo”, „zbyt mało”, bądź nie występuje ono wcale,
• zauważenie, że dziecko jest nadaktywne albo wycofane, bawi się w nietypowy dla rówieśników sposób, jest bardzo “sztywne" w swoich zachowaniach, nie toleruje zmian, jest agresywne, wciąż pobudzone itp.
• problemy somatyczne, które nie znajdują wyjaśnienia mimo badań i wizyt u lekarzy różnych specjalności (np. problemy skórne, bóle brzucha),
• wrażenie, że dziecko rozwija się nieharmonijnie (jest ponadprzeciętnie rozwinięte w jednych aspektach, np. intelektualnie czy motorycznie, a niedostatecznie w innych, np. emocjonalnych czy społecznych).

Metody pracy psychologa dziecięcego

Zanim psycholog dziecięcy podejmie pracę z pacjentem, odbywa jedno bądź kilka spotkań także z jego rodzicami/opiekunami, które poświęcone są rozpoznaniu relacji rodzinnych. Czasem pierwsza konsultacja odbywa się z samym rodzicem, dopiero potem zaprasza się dziecko. W przypadku młodszych dzieci to zawsze rodzice/opiekunowie (lub inni dorośli, np. pedagog szkolny) są inicjatorami wizyty u psychologa i często okazuje się, że oprócz terapii indywidualnej dziecka potrzebna jest także terapia rodzinna – dziecko jest elementem całego systemu rodzinnego, a system ów wymaga psychologicznego wsparcia.

W psychoterapii dzieci wykorzystuje się terapeutyczne funkcje zabawy: daje ona dziecku możliwość odreagowania emocji, a terapeucie szansę na zaobserwowanie uczuć i zachowań małego pacjenta. Psycholog dziecięcy nie tylko podejmuje rozmowę z dzieckiem (używając języka dostosowanego do jego wieku i potrzeb), ale także przygląda mu się podczas wspólnych zabaw (układania klocków, grania w planszówki, zabaw lalkami czy pluszakami) oraz interpretuje ich aspekt symboliczny. Dzięki współpracy z psychologiem dziecko uczy się wyrażania uczuć i testuje w bezpiecznych warunkach, na ile są one akceptowalne społecznie.

Równie często psychologowie dziecięcy stosują terapię poznawczo-behawioralną nastawioną na trening umiejętności zastępowania negatywnych myśli pozytywnymi oraz stosowania technik radzenia sobie z problemami związanymi z własnym zachowaniem.

Z kolei Trening Umiejętności Społecznych (TUS) jest uznaną formą pracy z grupą dzieci lub młodzieży przejawiających różnego rodzaju trudności w efektywnym i satysfakcjonującym funkcjonowaniu społecznym.