Fizjoterapia niemowląt – kiedy pierwsze konsultacje z fizjoterapeutą?

Fizjoterapeuta niemowląt – kiedy ocenić rozwój motoryczny?

W momencie, w którym na świecie pojawia się niemowlę, jego zatroskani rodzice na liście priorytetów stawiają sobie dbałość o jego zdrowie i prawidłowy rozwój. Starając się zapewnić naszym pociechom wszystko to, co najlepsze inwestujemy w szereg mniej lub bardziej sprawdzonych rozwiązań, mających zapewnić dziecku  wzrastanie w możliwie jak najlepszych warunkach: specjalistyczne bujaczki, odpowiednio dobrane do wieku rozwojowego zabawki, czy też wyspecjalizowane  materace, mające dawać mnogość doświadczeń sensorycznych. Starając się zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie podczas tych najważniejszych dla późniejszego rozwoju, pierwszych miesięcy życia, warto byłoby zachować, mimo wszystko, odpowiednią ilość zdrowego rozsądku i posługiwać się zasadą mówiącą, że najlepszy sposób na udzielanie wsparcie dziecka to po prostu zapewnienie mu odpowiedniej dawki bliskości i miłości, a wszystko to co znajduje się ponad tym, konsultować z odpowiednio w tej dziedzinie wykształconą i doświadczoną osobą.

Jednym z takich podstawowych i pewnych merytorycznie źródeł informacji na temat możliwości wsparcia rozwoju dziecka powinien być fizjoterapeuta pediatryczny.
Kiedy zatem można zacząć myśleć o tym, żeby swoją pociechę poddać fachowej ocenie rozwoju neuromotorycznego? Czy tylko w wypadkach, gdy na badanie skieruje lekarz, np. ortopeda dziecięcy przy okazji usg bioderek?
Otóż odpowiedź na tak zadane pytanie może być tylko jedna – im wcześniej odbędzie się pierwsza wizyta u fizjoterapeuty dziecięcego tym lepiej. 

Fizjoterapeuta niemowląt – pierwsza wizyta

Rodzice niemowląt pojawiający się w gabinecie fizjoterapeutycznym aby skonsultować swoje dziecko po raz pierwszy bardzo często tłumaczą się, zupełnie bezpodstawnie, że zdają sobie sprawę iż na tego typu wizytę może być za wcześnie. Tak naprawdę, za wcześnie może być tylko wtedy, kiedy świeżo upieczeni mama i tata nie zdążyli jeszcze ochłonąć po pojawieniu się nowego członka rodziny na świecie, a już planują wizyty kontrolne u specjalisty. W takim przypadku jest to wysoce niewskazane, natomiast tylko i wyłącznie ze względu na dobro rodziców, nie zaś samego maluszka.
Tak naprawdę, już pierwszy miesiąc życia to odpowiedni etap by skontrolować postępy w obszarze rozwoju swojego dziecka. Oczywiście, ze względu na stosunkowo niski wachlarz umiejętności motorycznych niemowlęcia na tak wczesnym etapie, nie należy się spodziewać od specjalisty iż ten zaproponuje jakieś skomplikowane ćwiczenia mające na celu usprawnienie umiejętności ruchowych bądź też przyspieszenie kolejnych etapów rozwoju. Czego więc można się spodziewać po takiej wizycie i dlaczego warto ją odbyć?

Otóż nawet na najwcześniejszych etapach rozwoju, fizjoterapeuta głównie poprzez obserwację wzrokową oraz zbadanie aktywności odruchowej niemowlęcia, jest już w stanie wywnioskować czy nie istnieją jakieś czynniki mogące wpłynąć negatywnie na harmonię rozwoju dziecka. Kolejną, niezwykle istotną wartością takiej wizyty jest możliwość odbycia instruktażu na temat możliwości odpowiedniej pielęgnacji tak małego dziecka, tak, aby móc poprzez codzienne czynności związane z opieką nad nim, pozytywnie stymulować jego rozwój czuciowo-ruchowy. Pomimo faktu, iż wszystkie dzieci, bez wyraźnych okołoporodowych czynników mogących negatywnie wpłynąć na ich rozwój, na pierwszych etapach życia raczej rozwijają się bardzo podobnie, różni je masa szczegółów mogąca umknąć nie wprawionej w obserwacji klinicznej osobie. Dlatego też, tak popularne i ogólnodostępne tematy jak odpowiednie sposoby noszenia na najwcześniejszych etapach życia, sposoby na bezpieczne przewijanie czy zabawę, również należy omówić z wykwalifikowanym specjalistą tak, aby były one dobrane z uwzględnieniem indywidualnych cech rozwojowych dziecka. 

Bardzo często pierwsza wizyta u fizjoterapeuty, jeżeli odbyła się na przykład podczas pierwszego miesiąca życia dziecka, kończy się prośbą ze strony specjalisty o pojawienie się z maluszkiem po raz kolejny na wizycie kontrolnej, najlepiej w okolicy trzeciego miesiąca życia. Wynika to z tego, że po upływie pierwszych trzech miesięcy dziecko nabywa szereg nowych umiejętności ruchowo-czuciowych związanych z kontrolą ruchową gałki ocznej i głowy, oraz lepszego odczuwania swojego ciała w przestrzeni. Fizjoterapeuta, który miał okazję widzieć dziecko jeszcze przed ukończeniem trzeciego miesiąca życia będzie miał okazję odnieść swoje obserwacje do wcześniejszych wniosków i lepiej zbudować całościowy obraz przebiegu rozwoju dziecka. 

Czy zatem traktować wizytę u fizjoterapeuty dziecięcego jako produkt zmartwień rodziców związanych z obserwacją jakichś niepokojących objawów u swojego dziecka czy też wyraz nadmiernej, chorobliwej wręcz dbałości o zdrowie swojej pociechy? 

Otóż oczywiście żadne z powyższych. Wizytę u fizjoterapeuty ze swoim dzieckiem powinno się w pierwszej kolejności traktować jako profilaktykę. 

Dlaczego warto profilaktycznie skonsultować się z fizjoterapeutą niemowląt?

Będąc osobą dorosłą zawsze należy pamiętać o tym, że chorobom i dolegliwościom bólowym zawsze powinno się najpierw zapobiegać, potem leczyć. W ramach szeroko pojętej profilaktyki stanów chorobowych należy pamiętać o odpowiedniej dawce ruchu w ciągu dnia, prawidłowej diecie oraz ilości snu. Znacznie łatwiej o to zadbać kiedy jest się samo decydującą o sobie osobą dorosłą. Trochę trudniej zapewne jest zadbać o prawidłową profilaktykę chorób i wad postawy u dzieci, na przykład w wieku szkolnym, które warto zachęcać do uprawiania odpowiedniej ilości aktywności fizycznej i hamowaniu swoich pokus w stosunku do słodyczy. Każdy człowiek powinien dbać o swój dobrostan fizyczny, niezależnie od wieku. Dla tego warto spojrzeć na fizjoterapię niemowląt przede wszystkim jako na formę przeciwdziałania późniejszym problemom ze zdrowiem dziecka. Większość wad postawy takich jak stopy płasko koślawe, okrągłe plecy czy też zaburzenia przetwarzania sensorycznego kształtują się od najwcześniejszych momentów życia dziecka i w niektórych przypadkach tendencje do ich wystąpienia są stosunkowo łatwo zauważalne. Dziecko, które boryka się jednostronną asymetrią na najwcześniejszych etapach życia powinno być obserwowane przez wszystkie etapy rozwoju pod kątem zdolności przetwarzania bodźców sensorycznych i kontroli aktywności mięśni. Maluchy, dla których kontrola głowy od samego początku stanowi niewspółmierne w stosunku do wieku rozwojowego wyzwanie, powinny być obserwowane pod kątem rozwoju umiejętności utrzymywania prawidłowej postawy ciała. Każda szansa  zaobserwowania dziecka przez fachowca to możliwość zapobiegnięcia drobnych zniekształceń główki, wyeliminowania nieodpowiednich nawyków związanych z kontrolą napięcia mięśniowego niemowlęcia czy też nawet wyeliminowania ryzyka późniejszych zniekształceń w obrębie stopy – na przykład takich jak płasko koślawość. Większości z wyżej wymienionych ryzyk i nieprawidłowości osoba niezaznajomiona z fizjologią i biomechanika ciała małego dziecka może po prostu nie zauważyć, gdyż mogą one mieć postać delikatnie przechylonego oka, lekko wzdętego brzuszka czy też nietypowo ułożonego paluszka u stopy. Warto więc raz na jakiś czas skonsultować się ze specjalistą, nie po to by doszukać się w końcu jakiejś nieprawidłowości w przebiegu rozwoju motorycznego swojej pociechy, tylko aby nie przegapić momentu, w którym zaczynają się pojawiać niepokojące sygnały, których wychwycenie odpowiednio wcześnie może zapewnić dziecku harmonijny rozwój w przyszłości. 

Na czym polega fizjoterapia niemowląt? Jakie techniki wykorzystuje się w terapii niemowląt?

Na pojęcie fizjoterapii niemowląt składa się kilka elementów.
Pierwszym z nich jest obserwacja dziecka i dzielenie się wnioskami na jej temat z opiekunami dziecka. Fizjoterapeuta w ten sposób jest w stanie w przystępny sposób pomóc zrozumieć rodzicom maluszka specyfikę etapu rozwojowego  na którym znajduje się dziecko oraz odnieść do tego jego aktualny stan. 

Kolejnym, niezwykle istotnym czynnikiem jest profesjonalne badanie dziecka. Istnieje szereg wystandaryzowanych narzędzi pozwalających specjaliście dokonać profesjonalnej oceny rozwoju ruchowego, takich jak: Alberta Infants Motor Scale czy Test Of Infant Motor Performance – wymieniając dwa najbardziej popularne. Na specjalistyczne badanie składa się również podstawowa ocena aktywności odruchowej małego dziecka oraz ocena zdolności funkcjonalnych w poszczególnych pozycjach ułożeniowych. Bardzo często wykwalifikowani specjaliści posługują się różnymi elementami poszczególnych narzędzi tak, aby móc dokonać pełnej i wartościowej oceny będąc równocześnie czułym i przyjaznym dla swojego podopiecznego. Dzięki zebraniu wyników z tego typu profesjonalnej oceny klinicznej fizjoterapeuta ma możliwość wyszczególnienia rodzicom dziecka, które z elementów rozwoju ruchowego mogą budzić ewentualny niepokój lub wręcz przeciwnie, pokazuje za pomocą obiektywnych narzędzi, że na chwilę obecną nic nie powinno budzić lęku o stan zdrowia dziecka.
Zbierając do całości swoje wnioski z subiektywnych obserwacji fizjoterapeuta może, w uzasadnionym przypadku, zaproponować indywidualnie dobrany zestaw wspomagań (ćwiczeń) i technik pielęgnacji, ukierunkowanych na zniwelowanie niepokojących sygnałów płynących z ciała dziecka. Tego typu instruktaż dla rodziców powinien być w pełni zrozumiały i w razie potrzeby wielokrotnie powtarzany pod okiem fachowca, tak aby ćwiczenia były możliwie jak najbezpieczniej i najefektywniej wykonane.
Kolejny etapem wsparcia fizjoterapeutycznego jest praca rodziców w domu, przez wyznaczony wspólnie z fizjoterapeutą okres czasu a następnie wizyta kontrolna, odbywana w celu zweryfikowania postępów i określenia stanu zdrowia dziecka oraz ewentualnych, kolejnych celów terapeutycznych.

Fizjoterapeuta dziecięcy powinien być osobą odpowiednio wykształconą. Co za tym idzie, powinien odbyć szereg specjalistycznych szkoleń i móc wykazać się odpowiednim doświadczeniem w obszarze wspierania rozwoju niemowląt. Istnieje szereg konkretnych metod, którymi posługują się wykwalifikowani specjaliści takich jak NDT Bobath czy metoda Vojty, natomiast fakt posługiwania się konkretną metodą przez specjalistę nigdy nie powinien przysłaniać umiejętności logicznej oceny sytuacji i stawiania dobra Pacjenta na pierwszym miejscu. 

Jak przygotować się na pierwszą wizytę z dzieckiem u fizjoterapeuty?

Przygotowując się do pierwszej wizyty należy przede wszystkim przygotować się na mnóstwo pytań ze strony fizjoterapeuty. Dlatego też istotnym jest zebranie wszystkich istotnych informacji, od tych związanych z przebiegiem porodu do tych, które dotyczą kwestii sposobów karmienia dziecka  i częstotliwości jego ulewania. Każda informacja pomoże specjaliście lepiej zrozumieć stan swojego pacjenta i ocenić go w sposób globalny. 

Oczywiście należy pamiętać o tym, żeby zarówno dziecko jak i jego rodzice byli odpowiednio wypoczęci, najedzeni i zdrowi.
Warto również zaopatrzyć się w zestaw dodatkowych pieluch, chusteczek i strojów, ponieważ podczas badania, Pacjenci lubią zaskoczyć na wielu płaszczyznach. 

Podsumowanie

Na pierwszą wizytę u fizjoterapeuty należy się wybrać już wtedy, kiedy samemu jest się na to gotowym. Im wcześniej dziecko zostanie poddane prawidłowej ocenie rozwojowej tym większa szansa wychwycenia ewentualnych nieprawidłowości mogących mieć negatywny wpływ na przebieg rozwoju neuromotorycznego.

Wizytę u fizjoterapeuty pediatrycznego należy traktować przede wszystkim jako formę profilaktyki zaburzeń rozwoju jak i późniejszych możliwych problemów w obszarze zdrowia fizycznego dziecka.
Fizjoterapeuta dziecięcy stanowi również cenne źródło wiedzy  na temat możliwości prawidłowej pielęgnacji  i sposobów zabaw z dziećmi już na najwcześniejszych etapach życia maluszka.

Szukasz doświadczonego fizjoterapeuty dla swojego dziecka? Zapisz się już dzisiaj na wizytę do fizjoterapeuty niemowląt w naszej przychodni!

Czytaj dalej:

W jakiej pozycji układać niemowlę do snu?

Czy spowijanie noworodka i niemowlaka jest bezpieczne?

Jak nosić niemowlaka w chuście?